Müthiş bir projeniz var, yeni bir girişim planlıyorsunuz. Araştırmalar yapıldı, analizler ve yol haritası hazır. Ancak finansman konusunda desteğe ihtiyacınız var. İlk önce ailenizi, akrabalarınızı, arkadaşlarınızı, bankaları denediniz. İmkanlar doğrultusunda bir miktar destek bulmuş olabilirsiniz. Ya da bütün kapılar yüzünüze kapandı. Girişiminizi rafa mı kaldıracaksınız?
Peki girişimciler için finansal teşvikler hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz?
Finansal teşvik fırsatlarını ne kadar değerlendirebiliyorsunuz?
Kapsamları, sağladığı avantajlar ve başvuru şartları açısından farklılıklar gösteren pek çok destek programı mevcut.
Bunları TÜBİTAK, KOSGEB, AR-GE destekleri, Yatırım Teşvikleri, Serbest Bölgeler, Kurumlar Vergisi kanununda yer alan vergi avantajları, Ekonomi Bakanlığı destekleri, Avrupa Birliği fonları ve diğer teşvikler altında toplayabileceğimiz spesifik destek programları şeklinde sıralayabiliriz.
Aslında herbiri kendi içinde ayrı birer blog yazısı olabilecek destek programlarından TÜBİTAK, KOSGEB ve AR-GE teşviklerini genel hatları ile ele alacağım.
TÜBİTAK Teşvikleri
TÜBİTAK Destekleri, genelde parasal teşviklerdir. Parasal teşviklerde firmaya teşvik tutarı kadar ödeme yapılır. Bu teşvikler TÜBİTAK’a geri ödemeli ya da hibe (geri ödemesiz) şeklinde olabilir.
Parasal olmayan teşviklere ise danışmanlık, bilgi transferlerini örnek gösterebiliriz.
TÜBİTAK parasal destekleri karşılayabilmek için devletten ya da yabancı finans kurumlarından fonlar temin eder.
TÜBİTAK destekleri 5 ayrı başlıkta toplanır;
Sanayi AR-GE Proje destekleri
Akademik AR-GE destekleri
Bilim ve Toplum Proje destekleri
AB Çerçeve Programları destekleri
İkili ve çoklu işbirlikler
Bu grupların altında da programlar vardır.
Örneğin Sanayi AR-GE proje destekleri grubunda yer alan başlıca programlar:
1501 Sanayi AR-GE Projeleri Destekleme Programı
1507 KOBİ AR-GE Başlangıç Destek Programı
1509 Uluslararası Sanayi AR-GE Projeleri Destekleme Programı
1505 Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı
1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı
1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı
TÜBİTAK destekleri, programlarda yer alan projenizin giderlerinin tamamının ya da bir kısmının hibesi şeklinde olabilir. Destek tutarları için program çeşidine göre üst sınır olabilir ya da olmayabilir. Örneğin 1505 -TÜBİTAK Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı kapsamında proje 1.000.000.-TL’ye kadar desteklenebilir ya da 1501-Sanayi AR-GE Projeleri Destekleme Programı kapsamında projelere %60 oranında hibe desteği yapılır.
Bu teşviklere başvurmak için Türkiye’de kurulmuş bir şirket olmanız gerekir. Projeniz onaylandıktan sonra projenin yürütülmesi aşamasında projenin gelişimi hakkında düzenli olarak dönem raporu, YMM (Yeminli Mali Müşavirlik) raporu ve Proje sonuç raporu sunmanız beklenir.
Bu desteklerden hangisine başvurabileceğinizi belirlemek, koşullarını ve avantajlarını değerlendirmek ayrı bir uzmanlık konusudur. Bu konuda hizmet veren firmalarla çalışmak, başvurunun olumlu sonuçlanması, zaman tasarrufu gibi avantajlar sağlayabilir. Bu firmaları internetten araştırabilirsiniz.
Konuyla ilgili detaylı bilgi için TÜBİTAK’ın sitesini ziyaret edebilirsiniz.
KOSGEB Teşvikleri
KOSGEB programları kapsamında ağırlıklı olarak Küçük ve Orta Büyüklükteki (KOBİ) firmalar desteklenir. KOBİ projeleri seçilirken işletmelerin üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları projeler hedeflenmektedir. Belli proje konuları ve giderleri desteklenir.
KOSGEB Teşvikleri aşağıdaki programlarda gruplanmıştır.
Tematik Proje Destek Programı
İşbirliği Güçbirliği Destek Programı
AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı
Genel Destek Programı
Girişimcilik Destek Programı
Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı
Kredi Faiz Desteği KOSGEB Teşvikleri proje giderlerinin bir kısmının ya da tamamının karşılanması, hibe ya da faiz desteği şeklinde olabilir. Teşvikler yukarıda belirtilen programlar için çok detaylı açıklanmış olup destek tutarları 500.000.-TL’ye kadar çıkmaktadır.
KOSGEB teşviklerinden faydalanmak için ilk önce KOSGEB’in veri tabanına kaydolmak gerekir. http://www.KOSGEB.gov.tr adresine girip “E-KOBİ”ye tıklayarak kayıt işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Firmanızın KOBİ kapsamında olup olmadığının tespit edilmesi için KOBİ beyannamesi doldurmalısınız. Bu beyanname KOSGEB uzmanı tarafından kontrol edilecektir.
Sonrasında sıra sizin için uygun olduğunu düşündüğünüz bir programı seçmeye geldi. Bu programlardan hangisine başvurabileceğinizi, koşullarını ve avantajlarını değerlendirmek uzmanlık gerektiren ayrı bir konu. Bu konuda hizmet veren firmaları internetten araştırabilirsiniz.
KOSGEB ve diğer teşvikler ile ilgili ilave bilgileri kobi.org.tr’de bulabilirsiniz
AR-GE Teşvikleri
Vergi avantajları sağlayan AR-GE teşvikleri, çeşitli vergilerde indirim ya da muafiyet olarak karşımıza çıkar. Maliye Bakanlığının hazırladığı 4691 ve 5746 no’lu kanunlarda detayları yer almaktadır.
AR-GE destek programından faydalanmak isteyen girişimciler başvuru dosyasını Sanayi ve Ticaret Bakanlığına iletir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, başvuru dosyasını şeklen inceler eksiklikleri 15 gün içinde tamamlatır ve başvuru dosyasının bir örneğini Değerlendirme ve Denetim Komisyonuna iletir. Başvuru, Değerlendirme ve Denetim Komisyonu tarafından en geç 2 ay içinde değerlendirilip karara bağlanır. Kararın olumlu olması halinde sonuç, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ve firmaya 7 gün içinde bildirilir. AR-GE merkezi başvurusu olumlu olarak değerlendirilen firmanın “AR-GE Merkezi Belgesi” Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından verilir. “AR-GE Merkezi Belgesi” alan işletme, belge tarihinden itibaren vergi avantajlarından faydalanabilir.
AR-GE teşviklerine her zaman başvurulabilir. Başvurunun hazırlanması aşamasında danışmanlık ve destek veren kuruluşlarla da ilerleyebilirsiniz. Bu firmaları internetten araştırabilirsiniz.
AR-GE merkezi Teknoloji Geliştirme bölgesinde olabileceği gibi şirketiniz ile aynı binada da olabilir. Ama bunun bir takım şartları vardır; ayrı bir fiziki mekân içinde yer almalı, çalışanların çalıştığının fiziki kontrolünü yapacak mekanizmalar olmalı ve bu merkezlerde en az 30 tam zaman eşdeğer AR-GE personeli çalışmalıdır.
AR-GE merkezi ile sağlanabilecek vergi avantajları:
Kazancın tamamı Kurumlar Vergisinden istisna edilir.
Kazanç bulunmaması durumunda indirim konusu yapılamayan harcamalar zaman kısıtı olmaksızın sonraki senelere devreder .
KDV istisnası vardır.
AR-GE merkezinde çalışan personel ücreti üzerinden hesaplanan Gelir Vergisinin %90’ı (doktoralı değil ise %80’i) istisna edilir.
Bu personellerin sigorta primi işveren hissesinin yarısı, beş yıl süreyle Hazine tarafından karşılanır.
Damga vergisi istisnası vardır.
500 ve üzerinde AR-GE personelinin çalışması durumunda o yıl yapılan AR-GE ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artışının yarısı AR-GE indirimine eklenir
AR-GE teşvikleri ile ilgili daha detaylı bilgilere Sanayi Bakanlığının sitesinden ulaşabilirsiniz.
Derya Ağırlar
KAYNAK
1- http://www.sanayi.gov.tr/ServiceDetails.aspx?dataID=113&catID=305&lng=tr
Invictus - Yenilmez 